In de 7e of 8e eeuw v.Chr. stichtten de Feniciërs op de plaats van de stad een kolonie. De stad werd destijds Ziz (bloem) genoemd. De naam verwees naar het vruchtbare land rond de stad. De Grieken, die in Zuid-Italië belangrijke koloniën in bezit hadden, noemden de stad later Panormos, wat volledige haven in het Grieks betekent, en wat later de Latijnse naam Panormus werd.

In 408, 406 en 391 v. Chr. deden Syracuse en vloten van andere Griekse koloniën pogingen om Palermo op de Carthagers te veroveren. Palermo werd in tegenstelling tot veel andere Siciliaanse steden nooit een Griekse stad, maar het lag wel in de buurt van de grens met het Griekstalige oosten. In 275 v. Chr. lukte het Pyrrhus van Epirus om de stad een tijdlang te bezetten.

De Romeinen veroverden Palermo tijdens de Eerste Punische Oorlog. Onder keizer Imperator Caesar Augustus werd Palermo een belangrijke havenstad en vestigden voormalige Romeinse legionairs zich er.

Nadat de Vandalen hun rijk hadden gevestigd in het huidige Tunesië in 429, vielen ze meermalen Sicilië binnen en veroverden ook Palermo. De stad verloor haar belangrijke positie en viel in 535 toe aan het Byzantijnse Rijk.

In 831 veroverden de Arabieren Palermo en werd het een van de belangrijkste steden van het Middellandse Zeegebied. Palermo werd weer een belangrijke haven en een cultureel centrum. De stad werd uitgebreid met nieuwe wijken en vele bouwwerken. Rond 1050 had de stad ongeveer 350.000 inwoners. In het Europa van die tijd hadden alleen Constantinopel en Córdoba meer inwoners.

In 1072 veroverden Normandiërs onder leiding van Rogier I van Sicilië de stad en het Emiraat Sicilië. Aan het begin van de twaalfde eeuw werd de stad de hoofdstad van het Graafschap Sicilië en vanaf 1130 van het Koninkrijk Sicilië. Ten tijde van de Normandische heerschappij ontstonden vele kerken en paleizen in de Arabisch-Normandische stijl, zoals het kasteel La Zisa, dat lijkt op een Arabisch woestijnkasteel en de kerk San Giovanni degli Eremiti. De culturele bloeitijd onder de Normandiërs zette zich voort na 1194, toen de Hohenstaufen de macht overnamen. Frederik II van Hohenstaufen gaf de stad een nieuwe glans met talrijke paleizen en de stichting van een Siciliaanse dichterschool.

Nadat de laatste Hohenstaufse koning gedood werd, nam de Franse Karel van Anjou de stad en het eiland over. Karel verplaatste de hoofdstad van zijn rijk naar Napels. Palermo verloor aan betekenis en de armoede van de bevolking leidde in 1282 tot volksopstand die de Siciliaanse Vespers wordt genoemd. Door deze opstand eindigde het bewind van Karel van Anjou in Sicilië. De woede van de bevolking richtte zich op de Fransen, van wie er alleen al in Palermo 2000 werden gedood.

Na de opstand werd Peter III van Aragón koning van Sicilië. In de daaropvolgende eeuwen zouden verscheidene buitenlandse dynastieën heersen over Sicilië, maar Palermo werd nooit meer hun zetel en zodoende raakte de stad in verval. In 1860 veroverde Giuseppe Garibaldi Palermo op het Koninkrijk der Beide Siciliën en een jaar later ging Sicilië deel uitmaken van het Koninkrijk Italië (1861-1946).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte Palermo zwaar beschadigd. Veel inwoners uit het oude centrum verhuisden naar nieuwbouwwijken aan de stadsrand. Na de oorlog nam de toestroom van mensen van het Siciliaanse platteland enorm toe. Er werden in hoog tempo nieuwbouwwijken gebouwd, die een zeer chaotisch karakter hebben. In de jaren na de oorlog tot aan het einde van de twintigste eeuw werd de stad beheerst door de Cosa Nostra, de Siciliaanse maffia. De stad werd in die tijd opgeschrikt door vele moorden, waaronder die op de rechters Falcone en Borsellino. De antimaffia burgemeester Leoluca Orlando (ambtstijd 1985-2000) zorgde voor een ommekeer door de maffia en de allesoverheersende corruptie te bestrijden. Onder Orlando ontstond een culturele opbloei die wordt gesymboliseerd door de heropening van het Teatro Massimo in 1997.

Vele facetten van de rijke geschiedenis zijn in de stad nog te herkennen aan onder meer de bouwstijl van gebouwen, zoals invloed van Arabieren, Normandiërs, Romeinen en Byzantijnen.

In Palermo wordt het Palermitaans, een Siciliaans dialect gesproken, doch het Italiaans is de officiële taal.

Milaan heeft rechtstreekse TGV-verbindingen met Parijs die interessant kunnen zijn voor inwoners van de BeNeLux. Een treinreis via Milaan en Rome naar Napels neemt 20 uur in beslag. Houd rekening met eventuele treinvertragingen en plan een overnachting in Napels in. Alternatief is de directe nachttrein vanuit Milaan. Deze rit neemt 21-22 uur in beslag. Vroeg boeken levert in alle verschillende slaaptreincomforts aanzienlijke kortingen op. Zie de Nederlandstalige dienstregeling van de Deutsche Bahn. De complete Italiaanse dienstregeling en aanschaf van tickets binnen Italië zie www.trenitalia.com (ook in het Engels en Duits).

Een hogesnelheidslijn Messina-Palermo is in ontwikkeling en er zijn in het zuiden van Italië en op Sicilië ook andere treinverbindingen.

In Palermo zijn 3 treinstations, te weten:

• 38.1097113.367173 Palermo Stazione Centrale, Piazza Giulio Cesare, ☏ Call center Trenitalia 89.20.21FORMATNOCC. Het station ligt in het zuiden van Palermo in het oude stadsgedeelte Kalsa. Hier kun je overstappen naar Metropolitana Linea A, verder kun je naar Cefalù, Trapani, Agrigento, Messina, Catania en naar Aeroporto Punta Raisi en Tram Lijn L 1, buiten het gebouw vind je diverse busstations. 
• 38.1323613.341584 Palermo Stazione Notarbartolo, Via E.Notarbartolo. Metropolitana Linea A en B, verder naar Trapani, Agrigento en Aeroporto Punta Raisi en Tram Lijn L2, L3, en L4. 
• 38.093113.39255 Palermo Stazione Brancaccio. Hier kun je overstappen naar Metropolitana Linea C, verder naar Termini Imerese, Cefalu, Messina, Agrigento en Catania. 

Enkele belangrijke afkortingen van de Italiaanse spoorwegen (FS):

• AV = Alta Velocitá = hogesnelheidstrein;
• IC = Intercity = sneltrein die alleen de steden aandoet;
• REG = Regionale = regionale trein die (bijna) overal stopt;
• RV = Regionale Veloce = regionale trein die in de grotere dorpen stopt.

Wie overweegt met Eurolines naar Palermo te reizen, moet zich in het algemeen voorbereiden op een lange rit. Bovendien is Napels de dichtstbijzijnde halte. Vandaar kun je in theorie verder met interregionale buslijnen naar Palermo.

Vanuit Palermo (Busstation bevindt zich aan de linkerzijde van het Centraal Station) kun je naar: Agrigento, Caltanissetta, Enna , Messina, Catania, Syracuse, Ragusa, Trapani en provincie.

Enkele regionale busmaatschappijen:

• A.S.T→ Catania, Ragusa, Modica, Vittoria, Comiso (Aeroporto), Scicli;
• S.A.I.S→ Cefalù, Caltanissetta, Enna , Piazza Armerina, Catania Aeroporto;
• Salemi→ Marsala, Selinunte, Mazara del Vallo, Trapani Birgi Aeroporto;
• Interbus/Segesta/Etna Trasporti→ Trapani, Taormina, Etna, Syracuse, Noto;
• Lumia→ Caltabellota;
• Cuffaro→ Canicatti, Agrigento;
• Camilleri→ Aragona, Raffadali, Agrigento;
• ATA → Licata, Gela;
• Gallo→ Sciacca, Menfi;
• Russo→ Castellammara dell' Golfo, San Vito lo Capo;
• Tarantola→ Segesta;
• Prestia e Comandè→ Punta Raisi Airport.

• 38.12713.366276 Palermo Porto (Stazione Mariitima), Via Francesco Crispi, ☏ +39 091 6277111, [email protected]. Hier kun je per ferry-boot of per draagvleugelboot naar o.a. Ustica, Eolische Eilanden, Milazzo, Cefalù, Napels, Cagliari, Tunis, Livorno, Civitavecchia, Salerno en Genua. Ook is het het aankomst- en vertrekpunt voor cruiseschepen o.a. Middellandse Zee Cruise door de maatschappij: Costa Crociere en MSC 

Enkele maatschappijen die de diensten onderhouden:

• Siremar - o.a. Eolische Eilanden en Ustica;
• Liberty Lines (Ustica Lines) - o.a. Eolische Eilanden en Ustica;
• Grandi Navi Veloci - o.a. Civitavecchia en Napels;
• Grimaldi Lines - Livorno;
• Tirrenia - o.a. Cagliari en Tunis.

Palermo Porto wordt ook aangedaan als halteplaats voor cruiseschepen (Middellandse Zee Cruise).

• Costa Crociere

Vanuit Palermo zijn er een aantal autosnelwegen:

• A19 - Palermo—Buonfornello— (A20)— Messina, let op: deze is een tolweg;
• A19 - Palermo—Buonfornello—Enna—Catania;
• A29 - Palermo—Aeroporto Palermo (Falcone e Borsellino)—Mazara del Vallo, bij Alcamo vertakt deze snelweg zich in
• A29dir richting Trapani.
• SS 113 - Settentrionale Sicula Messina, Messina—Cefalù—Palermo—Trapani;
• SS 121 - Palermo—Enna;
• SS 624 - Palermo—Sciacca;
• SS 186 - Palermo—Monreale;
• SS 121 en SS 189 - Palermo—Roccapalumba—Agrigento;
• SS 121 en SS 192 - Palermo—Roccapalumba—Catania.

Toelichting:

• A - Autostrada (Autosnelwegen), hiervoor moet meestal tol worden betaald;
• SS - Strada Statale (Nationale wegen);
• SP - Strada Provinciale (Provinciale wegen).

Voor wat verder weg gelegen bestemmingen en voor de buitenwijken zul je al gauw de bus willen pakken. De stadsdiensten in en rond Palermo worden uitgevoerd door het vervoersbedrijf AMAT, voor buiten de stad is het vervoersbedrijf AST aangewezen. Met AST kun je onder andere naar Bagheria, Corleone, Ficuzza, Isola delle Femmine, Monreale, Sferracavallo, Santa Flavia, Termini Imerese en Cefalù.

In Palermo zijn er diverse belangrijke opstap- en vertrekpunten voor de autobussen in de stad:

• 38.1104213.366647 Busstation Palermo Centrale, Piazza Giulio Cesare (Lijn 101, 102, 107, 109, 224, 230, 231, 234, 237, 243, 246, ARANCIONE, N 11, N 21 en N 22. Autolinee Prestia & Commandè - Aeroporto Punta Raisi (Falcone & Borsellino)), ☏ +39 091 350111, informatie:+39 848 800817FORMATNOCC, fax: +39 091 224563, [email protected]. Deze bevindt zich voor het treinstation (Palermo Centrale). Het lijnennet bestaat momenteel uit 90 lijnen en is circa 340 km lang. Koop een 24-uurs ticket voor €3,50. 
• 38.1262513.357688 Busstation Piazza L. Sturzo/Politeama (Teatro Politeama). Lijn 108 en 806-Mondello (alléén in het zomerseizoen) 
• 38.1081213.369459 Busstation Piazza Cairoli (Stazione Centrale). Bus Russo Autolinee - San Vito lo Capo , Autolinee Salemi - Aeroporto Trapani Birgi (Marsala) en Bus Presita & Comandè - Piana degli Albanesi en Bus Cuffaro - Agrigento, Favara en Canicatti, Bus Camilleri - Agrigento, Raffadali en Aragona, Bus SAIS - Catania, Messina, Enna, Piazza Armerina, Gela, Vittoria en Caltagirone. 
• 38.1103413.3687310 Busstation Via Paolo Balsamo (Stazione Centrale). Autolinee Gallo - Sciacca, Ribera en Menfi, Bus Tarantola - Segesta. 
• 38.1102113.3502711 Bushalte Piazza Indipendenza, Piazza Indipendenza (Palazzo dell Parlamento). Lijn 389→ Monreale, Navetta Arancione, N 11 
• 38.1267413.3623712 Bushalte Crispi Amari, Via Francesco Crispi (Porto). Lijn 107, 812→Monte Pellegrino 
• 38.1514413.3376813 Bushalte Piazza Giovanni Paolo II/de Gasperi/Stadio/Via N. Cassara, Piazza Giovanni Paolo II ((Stadio) Viale de Gasperi, SS 113). Lijn 603 en 606→ Mondello, halte Stadio Via N. Cassara (Capolinea), Lijn 628 Stadio-Sferracavallo/Isola delle Femmine 
• 38.0978713.3455414 Busstation Parcheggio E. Basile (Universitá). Lijn 104, 108, 109, 118, 234, 304, 307, 309, 364, 380, Expr., N 11 
• 38.1316513.331115 Busstation AMAT/ Piazzale John Lennon (Palermo-Notarbartolo). Lijn 100, 103, 110, 134, 513, 529, 534, 544 (Mondello), N 12 
• 38.116413.3318416 Busstation Parcheggio Emiri, Via degli Emiri, 90135 Palermo (Uditore,Noce,Altarello). Lijn 124,200,442,462 

Enkele interessante lijnen:

• Lijn 102 - Stazione Notarbartolo—Stazione Centrale;
• Lijn 107 - Stazione Centrale—Stadio;
• Lijn 108 - Piazza L. Sturzo—Ospedale Civico;
• Lijn 246 - Stazione Centrale—Ospedale Civico;
• Lijn 389 - Piazza Indipendenza—Monreale;
• Lijn 544 - Busstation AMAT/John Lennon—Mondello;
• Lijn 603 - Piazza Giovanni Paolo II/Stadio—Mondello;
• Lijn 606 - Piazza Giovanni Paolo II/Stadio—Mondello;
• Lijn 628 - Stadio-Sferracavallo/Isola delle Femmine
• Lijn 806 - Piazza Sturzo—Mondello (alléén tijdens het zomerseizoen);
• Lijn 812 - Via F. Crispi/Amari(Porto)—Santuario S.Rosalia-Monte Pellegrino;
• Navetta Arancione - Piazza Indipendenza—Centro Storico;
• Notturno N11 - Roccazzo—Piazza Indipendenza—Bonagio—Policlinico—Stazione Centrale—Politeama—Aeroporto Boccadifalco.

Palermo heeft een eigen Metropolitana-net (Servizio Ferroviario Metropolitana). De Metropolitana van Palermo heeft 3 lijnen in gebruik, 1 ticket kost €1,50 en is 90 minuten geldig, het is niet geldig op de stadsbus van AMAT en voor het overige treinverkeer van Trenitalia.

• Linea A - Palermo Centrale – Vespri (Ospedale Civico-policlinico) — Palazzo Reale-Orleans (Palazzo dei Normanni, Università degli Studi, Piazza Indipendenza, Cattedrale) — Palermo Notarbartolo (Shopping: via della Libertà, via Sciuti, via Terrasanta) — Francia — San Lorenzo Colli (via La Malfa, Favorita) — Cardillo Zen — Tommaso Natale (Mondello — Sferracavallo) — Isola delle Femmine — Capaci — Carini — Piraineto — Punta Raisi (Terminal Aeroporto) Enkele reis: €5,90

• Linea B - Notarbartolo (Stazione di scambio metro linea A) — Imperatore Federico (Stadio, Ospedale Villa Sofia, CTO, Favorita) — Fiera — Giachery (Mercato Ortofrutticolo, Cantieri, Porto, Carcere Ucciardone), Linea B is gesloten op Zon- en Feestdagen, soms worden niet alle haltes aangedaan; kijk voor informatie op deze website;

• Linea C - Palermo Centrale — Palermo Brancaccio, na Palermo Brancaccio gaat deze lijn verder als trein naar Termini Imerese—Cefalù—Messina en, Let op: dan is het ticket Metropolitana niet meer geldig.

Stations die deel uitmaken van de Servizio Ferroviario Metropolitana di Palermo zijn:

• 38.1097113.3671717 Stazione Centrale. Linea A, Tram Lijn L 1 en o.a. naar Aeroporto di Punta Raisi, Trapani, Cefalù, Messina, Catania en Agrigento 
• 38.1323613.3415818 Notarbartolo (via della Libertà, via Sciuti, via Terrasanta). Linea A en B en Tram Lijn L2, L3, en L4. 
• 38.108913.354119 Palazzo Reale-Orleans (Palazzo dei Normanni, Università degli Studi, Piazza Indipendenza, Cattedrale). Linea A 
• 38.1239313.3459320 Lolli. Linea A 
• 38.1026613.3616321 Vespri (Ospedale Civico-policlinico). Linea A 
• 38.154913.322222 Francia. Linea A 
• 38.162913.316623 San Lorenzo Colli (via la Malfa, Favorita). Linea A 
• 38.1750313.2969724 Cardillo-Zen. Linea A 
• 38.190213.288425 Tommaso Natale (Mondello—Sferracavallo). Linea A 
• 38.1350313.3583626 Giachery (Mercato Ortofrutticolo, Cantieri, Porto, Carcere Ucciardone). Linea B. 
• 38.14113.353627 Fiera (Fiera). Linea B 
• 38.145313.349128 Imperatore Federico (Stadio, Ospedale Villa Sofia, CTO, Favorita). Linea B 
• 38.093113.392529 Brancaccio. Linea C 
• 38.0982713.3708430 Guadagna (Ospedale Guadagna). Linea C 
• 38.0978213.3835131 Maredolce. Linea C 
• 38.0873313.4077232 Roccella. Linea C, Tram Lijn L 1 

• 
  Logo
• 
  Routekaartje Metropolitana di Palermo

Nadat de tram in 1947 uit het Palermitaanse stratenbeeld was verdwenen is er sinds kort weer begonnen met een Tramvia, geëxploiteerd door A.M.A.T di Palermo.

Inmiddels zijn er 4 tramlijnen in gebruik:

• Lijn L 1 - Roccella — Stazione Centrale
• Lijn L 2 - Borgo Nuovo — Stazione di Notarbartolo;
• Lijn L 3 - San Giovanni Apostolo (CEP) — Stazione di Notarbartolo;
• Lijn L 4 - Corso Calatafimi — Stazione di Notarbartolo.

In de komende jaren zal het tramnetwerk uitgebreid worden met L 5 en L 6, o.a. naar Mondello.

Frequentie L 2, L 3 en L 4 iedere 6 minuten.

Het tramnetwerk opereert vanaf 06:00 t/m 21:00 uur.

• 
  Map AMAT Tramvia
• 
  Tramvia AMAT

Er wordt in Palermo geen openbaar vervoer over het water aangeboden. Er zijn wel meerdere jachthavens, waardoor je met je eigen boot wel van de ene naar de andere jachthaven kunt reizen. De belangrijkste jachthaven van Palermo is La Cala, deze is de laatste jaren flink gemoderniseerd, er hebben zich ook een aantal restaurants gevestigd om de zeilers en toeristen beter van dienst te kunnen zijn.

• 38.1212313.369841 La Cala, Via Francesco Crispi/Foro Italico. Jachthaven. 

Door de nauwe straatjes en parkeerproblemen is de auto een minder geschikt vervoermiddel in de stad.

Bij lange ritten vooraf een prijs afspreken. Van en naar het vliegveld ca. €40,00.

• Taxi Trinacria, Via Suor Maria Dolores di Majo 20, ☏ +39 091 225455 of 091 6878FORMAT. 
• Autoradio Taxi, Via Paolo Gili 21, ☏ +39 091 513311 of 091 8481FORMAT, [email protected]. 

Eventueel kun je een fiets of scooter huren.

• 38.137113.343362 Bicipa, Via Giusti 7/B, 90135 Palermo, ☏ +39 091 7303010, fax: +39 091 7303010, [email protected]. De Bicipa wordt in samenwerking met de Gemeente Palermo geëxploiteerd door de AMAT van Palermo 
• 38.1128213.365063 SicilyMotorent SDM, Via Pola 21, 90133 Palermo (150 m van het station), ☏ +39 091 6178022, fax: +39 091 6178022, [email protected]. 

Palermo is een grote stad. Uiteraard kun je in het centrum een boeiende stadswandeling maken.

• 38.1143113.356041 Cattedrale Santa Vergine Maria Assunta, Via Vittorio Emanuele (Il Capo, Bus lijn Arancione>Piazza Independenza, 7 min. te voet). Cattedrale Santa Vergine Maria Assunta ligt in de oostelijke regio van de Corso Vittorio Emanuele. Het toont invloeden uit verschillende tijdperken waarin de geschiedenis van Sicilië zich hebben gevormd, gebouwd op de vloer van een Byzantijnse basiliek uit de 5e eeuw. Gereconstrueerd door de Arabieren in een moskee. In 1184-1185 werd de kathedraal herbouwd in de Normandische stijl, de westgevel met de twee torens en de gotische portaal zijn van oorsprong uit de 14e / 15 Eeuw. Aan de zuidelijke muur is er een grote veranda in de Catalaanse gotische stijl uit 1465, die sindsdien als hoofdingang van de Piazza Cattedrale wordt gebruikt. De omgeving omringd door een ingang van pilaren op de noordgevel is uitgevoerd in Gaginis barokstijl. Ferdinando Fuga voerde een grote reconstructie uit in 1781-1801, de kathedraal kreeg een klassieke belangrijke koepel en kleine koepels boven de zijbeuken en het kerkinterieur werd heringericht in de stijl van het classicisme. Binnen, zijn er beelden komende uit het atelier van Gaginis, in het linker gangpad is het beeld van de Madonna met kind van Francesco Laurana. In het gangpad is de rode porfieren sarcofaag met de overblijfselen van Roger II, Henry VI, Keizer Friedrich II, Keizerin Constance en Constance van Aragon. In de zijkapel van het koor is een altaar met een Silberreliquiar, de patroonheilige S. Rosalia. In de sacristie van de kathedraal bevinden zich onder anderen de kroon van Constance van Aragon, de vrouw van Frederik II. In de twee beuken bevinden zich cryptes van prinsen en beroemdheden. 
• 38.1190813.363572 Chiesa di San Domenico, Piazza San Domenico 1 (Kalsa, Bus lijn 101.Via Roma), ☏ +39 091 589172. De Chiesa di San Domenico is een van de mooiste barokke kerken in Palermo. Het werd gebouwd in de 15e eeuw, herbouwd na 1640, de gevel dateert uit het jaar 1726. In de 19e eeuw de kerk was een Pantheon met de graven van vele belangrijke Siciliaanse beroemdheden. In het aangrenzende klooster is het Museo del Risorgimento gevestigd. De Chiesa di San Domenico wordt vooral gebruikt voor bruiloften. 
• 38.1147413.36293 Chiesa La Martorana (Santa Maria dell'Ammiraglio), Piazza Bellini 3 (Bus Lijn 101 vanaf het treinstation), ☏ +39 091 6077244. Direct naast de Chiesa di San Cataldo is de Martorana kerk ook uit de Normandische periode. De kerk werd gebouwd in 1143 door Gorg van Antiochië, admiraal onder Roger II in de Arabisch-Normandische stijl. Ze werd opgericht in 1433 en overgelaten aan de E. Martorana, benedictijnenorde. Een nieuwe gevel in de barokke stijl is in de 17e eeuw bijgebouwd. Van de oorspronkelijke Campanile komen nog steeds de laagste twee verdiepingen, de rest is in de Catalaanse gotische stijl, in de 14e eeuw toegevoegd. De constructie is met mozaïeken versierd, in de koepel Christus Pantocrator, aan zijn voeten vier engelen en rondom zijn Apostelen en in de hoeken van de vier evangelisten. In de voormalige vestibule, de narthex, is er een mozaïek, George van Antiochië en de rechter die het overwinnen van Christus Roger II toont. 
• 38.1147513.362474 Chiesa di San Cataldo, Piazza Bellini 1 (Bus Lijn 101 vanaf het treinstation). Op de Via Maqueda, vlak bij de Piazza Quattro Canti, op de Piazza Bellini is de kleine Chiesa di San Cataldo met haar drie roze rode koepels. Deze werd gebouwd in 1154-1160 als een van de laatste in Arabisch-Normandische stijl. Het gebouw is een typerend voorbeeld van de Arabisch-Normandische architectuur die tot bloei kwam op Sicilië ten tijde van de Normandische overheersing. 
• 38.1191813.369545 Chiesa Santa Maria della Catena, Piazzetta delle Dogane (La Loggia), ☏ +39 091 321529. 09:00-18:00. Chiesa di Santa Maria della Catena ligt aan de haven. Deze werd gebouwd in de stijl van de late Catalaanse gotiek in de jaren 1490-1520 en onderscheidt zich door een portiek op de gevel. De kerk bevindt zich op het punt waar de haveningang van La Cala is. €2,50. 
• 38.1135413.368986 Basilica della Magione, Via Magione 44 (Kalsa), ☏ +39 091 6170596. 08:30-12:00 en 15:00-18:30. Basilica della Santissima Trinita del Cancelliere / Basiliek La Magione aan de Piazza Magione is in 1191 tijdens de Arabische revolutie gebouwd in de Normandische stijl en was lang de zetel van de Orde van de Duitse Ridders. vrije gave. 
• 38.1152513.361477 Chiesa San Giuseppe dei Teatini, Piazza Pretoria (Piazza Quattro Canti, bus lijn 101 en 104), ☏ +39 091 331239. Vanaf 16/7 t/m 14/9 ma-za 07:30-11:00 en 18:15-20:00 en vanaf 15/9 t/m 15/7 ma-za 07:30-12:00 en 17:30-20:00, zon-en feestdagen 08:30-13:15 en 18:00-20:00. 17e eeuw, barokstijl vrije gave. 
• 38.1095613.354748 Chiesa San Giovanni degli Eremiti, Via Benedittini 16 (il Capo), ☏ +39 091 651 5019. San Giovanni degli Eremiti is een zesde-eeuwse kerk. Tijdens de Arabische overheersing van Sicilië werd het gebouw in gebruik genomen als moskee. Het werd gebouwd in 1132-1136 onder leiding van koning Roger II en toont haar roze met rode koepels, typische Arabisch-Normandische trekken. Het klooster dateert uit de 13e eeuw en behoorde tot de Benedictijner orde. 
• 38.1036813.380289 Chiesa di San Giovanni dei Lebbrosi, Via Salvatore Cappello 38 (vanaf het Centraal Station, Tram L1 per Roccella> te voet ca. 20 min. Via Lincoln en Corso dei Mille), ☏ +39 091 475024. Het werd gebouwd door Robert Guiscard in het jaar 1071 op de ruïnes van een oude Moorse kasteel. De Chiesa di San Giovanni dei Lebbrosi toont zeer vergelijkbaar architectonische kenmerken met de Chiesa San Giovanni degli Eremiti. De kerk werd later gebruikt als militair hospitaal en als lepra sanatorium. 
• 38.1166313.3668310 Basilica di San Francesco d'Assisi, Via del Parlamento 32 (Kalsa, Bus lijn 101 vanaf het treinstation), ☏ +39 091 6162819, [email protected]. Basilica di San Francesco d'Assisi werd gebouwd in 1260 en herhaaldelijk verbouwd, net als de gotische gevel in de 15e / 16e eeuw. De aangrenzende zijkapellen zijn in de gotische stijl en de Siciliaanse Renaissance, na de aardbeving in 1823 werd de kerk voor het laatst gerestaureerd en in de tweede wereldoorlog. Binnen zijn, talrijke beeldhouwwerken en reliëfs, onder andere door Francesco Laureana, Antonello & Domenico Gaginis en uit de 17e / 18e Eeuw fresco's van Pietro Novelli en skulpturen van Giacomo Serpotta. 
• 38.1155313.3625711 Chiesa di Santa Caterina, Piazza Bellini (Piazza Pretoria, Bus Lijn Arancione en 101). dagelijks 09:30-13:00. Het interieur is in Barok-stijl met veel schilderijen en fresco's. 
• 38.1680813.35141712 Santuario di Santa Rosalia, Via Pietro Bonanno (Monte Pellegrino, Bus lijn 101, 812, 806), [email protected]. Via de ingang aan de Via Pietro Bonanno voert de Via Santuario Monte Pellegrino naar de Grotta en het Santuario di S. Rosalia, de patroonheilige van Palermo. Op weg naar de noordelijke hellingen van de Monte Pellegrino krijg je een prachtig uitzicht over Mondello. 
• 38.1141613.3717613 Santa Maria dello Spasimo, Piazza Carlo Maria Ventimiglia 13 (Orto Botanico/Foro Italico, Bus Lijn 224). Maandag gesloten, di-zo 09:30-18:00. Deze voormalige kerk is nu een ruïne. In de tuin wordt hier jaarlijks het Seacily Jazz Festival gehouden. 

• 
  Cattedrale Maria SS. Assunta
• 
  Chiesa di San Domenico
• 
  Chiesa La Martorana
• 
  Chiesa San Cataldo
• 
  San Giuseppe dei Teatini
• 
  San Giuseppe dei Teatini
• 
  Chiesa San Giovanni degli Eremiti
• 
  San Giovanni degli Eremiti
• 
  Chiesa di San Giovanni dei Lebbrosi
• 
  San Francisco d'Assisi
• 
  Basilica della Magione
• 
  Chiesa Santa Maria Catena
• 
  Chiesa Santa Caterina
• 
  Santuario di Santa Rosalia
• 
  Santa Maria dello Spasimo

• 38.1167713.3410614 Castello Zisa, Piazza Zisa (Il Capo, Bus Lijn 124 Politeama), ☏ +39 091 6520269. dagelijks 09:00-18:30, momenteel op zo-ma middag gesloten. Het Castello Zisa is een kubus vormig gebouw daterend uit 1165-1167. Het kasteel diende als zomerresidentie voor de Normandische koningen van Sicilië. Tegenwoordig huisvest het kasteel het Museum voor islamitische kunst. Voor het kasteel bevindt zich nog het waterbekken waarin het water van de paradijsfontein stroomde. In het verlengde van het kanaal, tussen het bekken en de fontein, werd in 2005 een park aangelegd. Ten noorden van het kasteel werden in 1972 de resten van een Romeinse waterleiding en de resten van thermen ontdekt. €6. 
• 38.10761213.34252915 Castello della Cuba, Corso Calatafimi 100 (Bus Lijn 309 Parcheggio Basile, Lijn 304 Indipendenza), ☏ +39 091 590299. ma-za 09:00-19:00, zon-en feestdagen gesloten. Het kasteel werd gebouwd ten tijde van de Normandische heerschappij over Sicilië. €2,00/€1,00. 
• 38.1112613.3533416 Palazzo dei Normanni (Palazzo Reale), Piazza Indipendenza 1 (Bus Lijn 104, 108, 109, 110, 118, 304, 309, 327, Arancione en Expr.), ☏ +39 091 6262833. 08:15-17:45. Het Palazzo dei Normanni is tevens de zetel van het Siciliaanse Parlement. 

• 38.1108813.3535117 Cappella Palatina, Piazza Indipendenza 1. In het Palazzo dei Normanni op de 1e verdieping bevindt zich de Cappella Palatina met haar prachtige mozaïeken. 

• 38.1175413.3701318 Palazzo Chiaramonte-Steri (Universitá degli Studi di Palermo), Piazza Marina 61 (Santa Maria della Catena, Bus Lijn 107 Stazione Centrale), ☏ +39 091 607 5306. 09:00-13:00 en 14:30-18:30, Maandag gesloten. €5,00. 
• 38.1667813.3303519 Palazzina Cinese, Via Duca degli Abruzzi 1 (Parco della Favorita, Bus Lijn 616 en 645 Stadio), ☏ +39 091 7071402. 09:00-19:00, Maandag gesloten. Gratis entree. 
• 38.1151113.3622220 Palazzo Pretorio, Piazza Pretorio 1 (Bus lijn 101), ☏ +39 091 7401111. Palazzo dell'Comune di Palermo, Gemeentehuis 
• 38.1064913.3369621 La Cubula, Via Aurelio Zancla 16 (Villa Napoli, Bus Lijn 309, 389 en N 11 Parcheggio Basile). De Cubula, ook Piccola Cuba (kleine kubus) genoemd, is een paviljoen in de Arabisch-Normandische stijl. Het bouwwerk staat in het kleine park van de Villa Napoli in Palermo. De Cubula werd onder koning Willem II in de 12e eeuw gebouwd. Van de vele paviljoenen die oorspronkelijk in het Koninklijke Park ten westen van het Palazzo dei Normanni stonden, is de Cubula de enige die nog steeds bestaat. In 1556 vermoedde de historicus Tommaso Fazello dat het paviljoen heeft gediend voor de rustpauzes tijdens de jacht in het Koninklijke Park. Het paviljoen heeft een kubusvormige structuur met een halfronde, rode koepel, zoals gebruikelijk voor gebouwen in het Normandische Palermo en ook bij de kerken San Giovanni dei Lebbrosi, San Giovanni degli Eremiti en San Cataldo te zien is. De vier zijwanden hebben spitsboogvormige arcaden. 
• 38.1220313.3670222 Castello a mare, Via Filippo Patti (Porto, Bus Lijn 107 Stazione Centrale). Archeologisch park. Het kasteel is in 2007 in zijn geheel gerestaureerd. 

• 
  Castello Zisa
• 
  Castello Zisa met zicht naar de tuin en fontein
• 
  Palazzo Chiaramonte-Steri
• 
  Palazzo dei Normanni
• 
  Capella Palatina
• 
  Cuba
• 
  Cubula
• 
  Palazzina cinese
• 
  Palazzo Pretorio
• 
  Castello a mare

• 38.1251713.3568723 Teatro Politeama Garibaldi, Piazza Ruggiero Settimo 15 (Bus Lijn 101). Het neoclassicistische theater werd van 1867 tot 1874 gebouwd door Giuseppe Damiani Almeyda die zich liet inspireren door gebouwen in Pompeï. 
• 38.1201113.3571924 Teatro Massimo, Piazza Giuseppe Verdi, ☏ +39 091 6053521, [email protected]. Je kunt hier een opera of ballet bekijken, maar ook kun je een rondleiding door het theater krijgen. Het operagebouw is het 3e grootste van Europa en staat bekend om de akoestiek. On Line kaartverkoop 
• 38.1174613.3627325 Teatro Biondo, Via Roma 258, ☏ +39 091 7434341, [email protected]. di-za 10:00-13:00 en 16:00-19:00, zo 09:00-12:00 en 16:00-19:00. 

• 
  Teatro Politeama
• 
  Teatro Massimo

• 38.1153913.3620826 Piazza Pretoria (Fontana), Via Maqueda. De fontein werden oorspronkelijk in opdracht van de Spaanse onderkoning van Napels Pedro Álvarez de Toledo gemaakt voor zijn Florentijnse villa door een aantal beeldhouwers uit Florence. Don Pedro overleed echter voor de voltooiing van het werk in 1554 en zijn zoon verkocht de fontein in 1573 aan de stad Palermo. Nog in hetzelfde jaar werd er een plein aangelegd voor het Palazzo Pretorio, tegenwoordig het stadhuis, en de Dominicaanse kerk Santa Caterina en werden de 644 onderdelen van de fontein aldaar in elkaar gezet. De fontein heeft een omtrek van 133 meter en is 12 meter hoog. Op de fontein staan vele beelden van riviergodinnen en nimfen. Aangezien het merendeel van de beelden naakt is, wordt de fontein ook wel de fontein van de schande (Piazza della Vergogna) genoemd. De fontein is aan het einde van de twintigste eeuw volledig gerestaureerd. 
• 38.1156113.3614627 Piazza Quattro Canti, Via Maqueda. Het plein met de vier hoeken, letterlijk vertaald. Zij bevinden zich op twee belangrijke straten, nl. de Corso Vittorio Emanuele en de Via Maqueda. Het plein kenmerkt zich daar op iedere hoek 4 identieke paleizen zijn gebouwd, zij beeldden de lente, zomer, herfst en de winter uit. 

• 
  Piazza Pretoria
• 
  Quattro canti-Lente
• 
  Quattro canti-Zomer
• 
  Quattro canti-Herfst
• 
  Quattro canti-Winter

• 38.1121413.3526928 Porta Nuova (Nieuwe poort) (Corso Vittorio Emanuele, Bus Lijn Arancione, Piazza Independenza lijn 109). De poort is gebouwd aan de noordzijde van het Palazzo dei Normanni en door de poort loopt de Corso Vittorio Emanuele, een van de hoofdstraten van het historische centrum. De tegenhanger van de Porta Nuova is de Porta Felice, aan de andere zijde van de Corso. Aan andere zijde van de poort, in de richting van Monreale loopt de Corso Calatafimi. 
• 38.1195613.3712429 Porta Felice (Piazza Santo Spirito, Bus lijn 107). De Porta Felice is de tegenhanger van de Porta Nuova aan het andere uiteinde van de Corso. De poort is door de Spaanse onderkoning Marcantonio Colonna vernoemd naar zijn echtgenote Felicie Orsini. Nadat de Corso in 1581 tot aan de Tyrreense Zee werd verlengd, gaf onderkoning Marcantonio Colonna de architect Mariano Smiriglio in 1582 de opdracht tot de bouw van een stadspoort. Toen Colonna in 1584 Palermo verliet, werd de bouw gestopt en pas in 1604 hervat. In 1637 was het beeldhouwwerk voltooid en de beide fonteinen aan de bases van de torens waren in 1642 voltooid. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte de noordelijke toren van de poort beschadigd bij een bombardement in 1943. Nadien is de poort gerestaureerd. 

• 
  Porta Felice

• 38.1048913.3752630 Ponte Ammiraglio, Corso dei Mille (Tram lijn L1). Middeleeuwse boogbrug uit 1132. Oorspronkelijk overspande de brug met twaalf spitsbogen de rivier de Oreto, die ongeveer 2 kilometer van het centrum van Palermo loopt en uitmondt in de Tyrreense Zee. In 1938 werd de loop van de rivier omgelegd, waardoor de Ponte dell'Ammiraglio tegenwoordig ongeveer 100 meter van de rivier in een park staat. Het onderhoud van de brug ligt sinds de late middeleeuwen bij de Senaat van Palermo. In 1436, 1672 en in 1772 leidde hoogwater tot schade aan de brug, die dientengevolge werd gerestaureerd. In 1751 raakte de brug beschadigd door een aardbeving. Het wegdek van de Ponte dell'Ammiraglio stamt uit de negentiende eeuw 

• 38.1323413.3520931 Giardino Inglese, Via della Libertá 63 (Bus lijn 101→Via della Libertá 4 min. te voet), ☏ +39 091 6251295. dagelijks 07:00-20:00. Ontworpen in 1851 door Giovan Battista Filippo Basile, dit park beschikt ook over een kunstmatig meer met een standbeeld van Rutelli, een botanische tuin van groot belang, standbeelden, bustes en monumenten ter nagedachtenis van beroemde mensen, zoals aan Giuseppe Garibaldi. 
• 38.166213.353732 Monte Pellegrino (Bus Lijn 101→Sturzo/Politeama lijn 812). Volgens Goethe het mooiste voorgebergte ter wereld. 
• 38.1112213.3736933 Orto Botanico, Via Abramo Lincoln 2 (Kalsa, Bus lijn 107), ☏ +39 091 23891236, [email protected]. 09:00-19:00. 
• 38.1134713.3756134 Villa Giulia, Via Abramo Lincoln (Kalsa, Bus lijn 107). Dit park (1778) ligt aan het Foro Italico, oostelijk van het Orto Botanico. In het park bevinden zich 4 exedra's, een zonnenuur en de Fontana del Genio. 

• 
  Map: Orto botanico
• 
  Giardino Inglese
• 
  Orto Botanico
• 
  Villa Giulia
• 
  Monte Pellegrino

• 38.120913.360835 Museo Archeologico Antonino Salinas, Piazza Olivella 24 (Via Roma/Poste), ☏ +39 091 6116807, [email protected]. di-vr 9:30-13:30 en 14:30-17:30 za-zo en feestdagen 09:30-13:30. tot Oktober gratis entree. 
• 38.16670413.33092836 Museo Etnografico Siciliano Giuseppe Pitrè, Viale Duca degli Abruzzi 1, ☏ +39 091 7409008. Vrijdag gesloten. 
• 38.1185313.37069337 Museo internazionale delle marionette Antonio Pasqualino, Piazzetta Antonio Pasqualino 5, ☏ +39 091 328060, [email protected]. 09:00-13:00 en 14:30-18:30 uur. 
• 38.1194113.3630938 Museo del Risorgimento Vittorio Emanuele Orlando, Piazza San Domenico 1, ☏ +39 091 582774. 
• 38.1166813.3711139 Galleria Regionale della Sicilia (Palazzo Abatellis), Via Alloro 4, ☏ +39 091 6230011. 09:00-18:00 uur. 

• 
  Museo Archeologico Antonio Salinas

• 38.1114613.3395940 Catacombi dei Cappuccini, Piazza Cappuccini 1. 09:00-12:30 en 15:00-17:30. Waar mummies zijn tentoongesteld, ze zijn vaak goed geconserveerd, wel is het ietwat luguber. De collectie bestaat uit 8.000 gemummificeerde lichamen van de kapucijner monniken, maar ook edelen, bourgeois en vertegenwoordigers van de geestelijkheid van 1500 tot het einde van de negentiende eeuw. Een aantal lichamen zijn van latere datum, waaronder het beroemde lichaampje van Rosalia Lombardo. Zij is in 1920 op 2-jarige leeftijd overleden aan tuberculose. 

• 
  Catacomben van de Capucijnen

• 38.1270113.362491 City Sightseeing. Vanaf Teatro Politeama, halte Via Emerico Amari 142, autoguide (o.a. Engels en Duits). Wie graag een stadsrondrit wil maken en daarbij ook nog de nodige uitleg wil, kan het beste op zo'n rode dubbeldeksbus stappen. 2 verschillende routes van ieder 1 uur, hop-on hop-off mogelijk. €20/10, familieticket (2 volw., 3 kinderen 3-15 j.) €50,00. 

• 38.165913.354422 Wandeling op de Monte Pellegrino. Duur: 1 uur, hoogteverschil: 350 m, heenreis bus Lijn 107 (Stazione Centrale-Stadio) tot Piazza Generale Cascino. Vanaf het Santuario S. Rosalia rijden bussen naar het centrum terug (bus Lijn 812 tot Piazza Sturzo/ Politeama, eindhalte: Crispi/Amari) 

Een fantastisch uitzicht over Palermo, Mondello, de Conca d'Oro en bij helder weer zelfs Cefalù bieden de hellingen van de Monte Pellegrino (606 m), die door Goethe in zijn Italienische reise als het 'mooiste voorgebergte ter wereld' werd aangeduid. Hoedster van de berg en patroonheilige van Palermo is de heilige Rosalia, wier vroegere kluizenaarsgrot, het Santuario di S. Rosalia (dag. 07:00-19:30 uur, grot op werkdagen 12:15-14:00 uur gesl.), het hele jaar door doel is van pelgrimages van talloze Sicilianen. De 'schönen Frauenzimmer' (Goethe) bereik je via een oud pelgrimspad door het natuurgebied Riserva Monte Pellegrino.

• 
  kaartje Monte Pellegrino

• 38.1426513.357243 Vertekpunt voor de wandeling, Piazza Generale Cascino. Tussen de twee palen door voert de met stenen geplaveide weg met wijde bochten tegen de berg omhoog – steeds met zicht op de 'Gouden Schelp'. In een bocht naar rechts sluit je op een bescheiden schrijn ter ere van de heilige Rosalia. Stenen banken nodigen hier uit tot een rustpauze. Vervolgens kruis je diverse keren de asfaltweg, de tegenwoordige 'pelgrimsroute'van de Palermitanen, niet in de laatste plaats omdat hij ook geschikt is voor de auto's. Door een lichtdoorlatend dennenbos stijgt je verder naar boven. Links beneden zie je de voorsteden die zich als jaarringen rond de oude binnenstad van Palermo hebben geschaard. Bij een kruising linksaf kom je weer op de pelgrimsweg voor auto's, die je nu tot de parkeerplaats bij het Santuario di S. Rosalia blijft volgen. Wie dat wil, kan nog doorlopen naar de belvédère onder het standbeeld van de heilige Rosalia, waar je opnieuw kunt genieten van een weids uitzicht. (bijgewerkt okt 2019)

• 38.1262913.355854 Hammam, Via Torrearsa 17d (Piazza L. Sturzo), ☏ +39 091 320783, [email protected]. ma wo 14:00-21:00, di do 14:00-20:00, vr 11:00-21:00, toegang tot 2 uur voor sluitingstijd: ma wo vr alléén voor vrouwen, di do za alléén voor mannen. Entree €40,00 plus €10,00 voor de slippers enz.: massage ca. €40-60. 

• 38.1210313.360615 Teatro dei Pupi (Familie Cuticchio), Via Bara all'Olivella 95 (Porto), ☏ +39 091 323400, [email protected]. 
• 38.1276913.359486 Teatro Mancuso (Carlo Magno), Via Collegio di Maria Al Borgo Vecchio 17 (Porto), ☏ +39 091 8146971, fax: +39 091 8146971, [email protected]. €10/€5. 

• 38.0906613.375077 Family Park, Viale Regione Siciliana 200 (Bus Lijn 234 Stazione Centrale), ☏ +39 091 2738450, [email protected]. 
• 38.1566313.326748 Boomzone, Viale Strasburgo 193 (San Lorenzo, Metropolitana-Francia), ☏ +39 091 7856222, [email protected]. ma-do 10:00-13:00 en 15:00-20:00, vr 10:00-13:00 en 15:00-24:00, za-zo 10:00-24:00. 
• 38.051813.262179 Aquapark Monreale (Waterpretpark), Via Pezzingoli 172, 90046 Monreale (SS 186 Fiumelato of SP 68 bis Via Pezzingoli (Monreale-Fiumelato)), ☏ +39 091 6460246, [email protected]. half juni t/m begin sept. dag. 09:30-13:00 en 14:00-18:30 uur. (afhankelijk v/h seizoen) €10-15,00 , kinderen €3/7-5/11. 

• 38.1462213.3454210 Villa Airoldi Golf Club, Piazza Leoni 9, 90143 Palermo (Parco della Favorita), ☏ +39 091 543534, [email protected]. 9 holes 

• 38.2023313.3267711 Mondello (Vanuit Palermo, halte Piazza Sturzo/Piazza Politeama vertrekt lijn 806 (alléén tijdens het zomerseizoen), Lijn 603 en 606 rijden vanuit Stadio en Lijn 544 van AMAT Busstation John Lennon naar Mondello.). Het mondaine strand van Palermo, gelegen circa 10 km van de stad. Meestal op zondag druk bezocht door stedelingen. Mondello ligt tussen twee kapen, Monte Gallo en Monte Pellegrino in. Het kenmerkt zich door het witte zandstrand en de vele Art-Nouveau villa's. Mondello heeft vele faciliteiten zoals een jachthaven, restaurants, exclusieve clubs, winkels en een oud badhuis, Antico Stabilimento Balneare. 
• 38.1672613.3679512 Spiaggia di Vergine Maria/Arenella (per bus AMAT lijn 603 Stadio-Vergine Maria en Lijn 731 Piazza Giachery-Vergine Maria). 
• 38.097813.4731613 Spiaggia della Crucicchia (Ficarazzi, per auto: SS 113 Palermo-Bagheria afslag: Ficarazzi, per bus: AST Palermo-Ficarazzi, per trein: Palermo-Termini Imerese/Messina, uitstap: Stazione Ficarazzi). 
• 38.2007413.2771514 Sferracavallo (per auto: A 29 Palermo-Mazara del Vallo, afslag: Tommaso Natale, SS 113 Palermo-Sferracavallo, per bus: AST Palermo-Sferracavallo, AMAT lijn 628 Stadio-Sferracavallo/Isola). Is de wat rustiger tweede badplaats van Palermo en staat bekend om haar visrestaurants. 
• 38.1863313.2403515 Isola delle Femmine (A 29 Palermo-Mazara del Valle afslag: Isole delle Femmine/Capaci, per trein: Palermo-Punta Raisi Aeroporto uitstap: Stazione: Isole delle Femmine, per bus: AST Palermo-Isola delle Femmine). Het eiland voor de kust kun je niet bezichtigen, het valt onder Aria Protetta Naturale. 

• 
  Mondello
• 
  Antico Stabilimento Balneare
• 
  Villa Art Noveau
• 
  Mondello, op de achtergrond Monte Pellegrino
• 
  Sferracavallo
• 
  Isola delle Femmine